Alles wat je wilt weten over het ouderschapsverlof

"Binnenkort verwachten mijn partner en ik ons derde kindje. Bij de komst van een kind komt niet alleen praktisch en emotioneel gezien veel bij kijken, maar ook in juridisch opzicht. Sinds augustus vorig jaar zijn de regels over het ouderschapsverlof veranderd. Omdat mijn zwangerschapsverlof over niet al te lange tijd begint, werd het tijd om meer informatie in te winnen daarover. Ik vroeg mijn collega Suzanne “het hemd van het lijf” over ouderschapsverlof. Hoe dat eraan toeging, lees je in deze blog." - Amy van de Langenberg

Voordat we de diepte in duiken, even terug naar de basis. Wat is ouderschapsverlof ook alweer?

Met ouderschapsverlof kan een ouder na de geboorte van een kind tijdelijk extra vrij nemen. Hierdoor kan hij/zij meer tijd doorbrengen met het kind. Het verlof geldt per kind. Je kunt dus voor ieder kind afzonderlijk verlof opnemen.

Dat is ontzettend fijn en belangrijk! Maar mag ik dan ook zelf kiezen of en wanneer ik ouderschapsverlof opneem?

Je bent niet verplicht om ouderschapsverlof op te nemen. Meestal maken werknemer en werkgever in overleg afspraken over de invulling van het ouderschapsverlof. Je mag ook zelf een concreet voorstel doen aan je werkgever. Een werkgever mag jouw voorstel niet zomaar weigeren. Dit mag alleen als hij daarvoor zogenoemde ‘zwaarwegende bedrijfsbelangen’ heeft.

… Zoals?

Volgens uitspraken van  rechters moet bij een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang gedacht worden aan situaties waarbij jouw afwezigheid niet via de normale bedrijfsvoering en inzet van het overig personeel kan worden opgevangen en dit ernstige consequenties heeft. Een voorbeeld hiervan is ernstige onderbezetting.

Je werkgever mag jouw voorstel overigens weigeren tot 4 weken voor de ingangsdatum van het verlof. Hij moet dat dan wel schriftelijk kenbaar maken en ook kunnen uitleggen. Alleen de weigering of wijziging mededelen is niet voldoende.

Okay. Een weigering is dus eerder uitzondering dan regel. En tot wanneer mag ik het ouderschapsverlof eigenlijk opnemen?

Je moet het ouderschapsverlof in de eerste 8 jaar van het kind opnemen. Dit hoeft niet in 1 aansluitende periode te zijn.

Jouw recht op ouderschapsverlof bedraagt 26 keer het aantal uren dat je per week werkt. Jij werkt bijvoorbeeld 32 uur per week, dus dan heb je recht op 26 keer 32 uur ouderschapsverlof.

Maar als ik (tijdelijk) minder ga werken, verandert mijn contract dan als ik ouderschapsverlof opneem?

Nee, je houdt je contract voor het aantal uren dat je had. Als het ouderschapsverlof “op” is ga je weer je normale contracturen werken, tenzij je andere afspraken maakt met je werkgever.

Hetzelfde geldt voor de functie. Tijdens en na het ouderschapsverlof heb je recht op je eigen functie. Een werkgever mag dit niet (tijdelijk) eigenhandig aanpassen. Alleen in overleg.

Klopt het dat ik door een veranderde wet mijn salaris krijg doorbetaald tijdens het ouderschapsverlof?

Dat klopt deels. Sinds augustus 2022 krijg je tijdens de eerste 9 weken van het ouderschapsverlof 70% van je salaris doorbetaald. Dat krijg je via een uitkering van het UWV. Doorgaans betaalt het UWV deze uitkering aan jouw werkgever. Jouw werkgever betaalt dan 70% van jouw salaris door. Kleine kanttekening is wel dat je deze 9 weken moet opnemen in het eerste jaar van het kind. De overige 17 weken zijn - net als de ‘‘oude’’ regeling - in principe onbetaald. Mocht je nou niet alle 9 weken in het eerste jaar opnemen, dan mag je de ‘overgebleven’ verlofrechten extra opnemen. Dus bovenop de 17 weken onbetaald verlof.

Er zijn overigens branches waarbij een werkgever langer een deel van het salaris moet doorbetalen tijdens ouderschapsverlof. Dit staat dan in de cao of arbeidsovereenkomst.

Zijn er nog andere financiële regelingen rondom de zwangerschap en de bevalling?

Ja. Als vrouw heb jij recht op minstens 4 maanden zwangerschaps- en bevallingsverlof. Het zwangerschapsverlof begint 6 tot 4 weken voor de uitgerekende bevallingsdatum en duurt tot en met de dag van de bevalling. Vervolgens heb je vanaf de dag na de bevalling recht op bevallingsverlof van minstens 10 weken. Tijdens dit verlof krijg je je loon ook doorbetaald.

Verder zijn er voor partners een aantal regelingen in het leven geroepen. Nu weet ik dat jouw partner zelfstandig ondernemer is, waardoor deze regelingen helaas niet voor hem gelden. Maar als hij wel ergens in dienst zou zijn geweest, dan had hij ook recht op verlof na de bevalling. Dit wordt het ‘geboorteverlof’ genoemd. Allereerst heeft een partner recht op 1 week betaald geboorteverlof. Dit moet hij wel opnemen in de eerste 4 weken van het kind. Voorheen noemde men dit ‘kraamverlof’ of ‘vaderschapsverlof’.

Daarnaast mag een partner sinds 1 juli 2020 5 weken ‘aanvullend geboorteverlof’ opnemen. Dit aanvullend geboorteverlof moet in de eerste 6 maanden van het kind worden opgenomen, maar dit hoeft niet aansluitend. Tijdens het aanvullende geboorteverlof krijgt de partner 70% van het loon doorbetaald. Ook dit gaat via een uitkering van het UWV die doorgaans aan de werkgever wordt uitbetaald. 

Een partner in dienst bij een werkgever heeft overigens ook nog recht op betaald calamiteitenverlof of kortverzuimverlof tijdens de bevalling. Daarnaast geldt voor een partner ook het recht op de eerder besproken 26 weken ouderschapsverlof, waarvan 9 weken betaald.  

Nog een laatste vraag: hoe zit het eigenlijk met mijn verlofrechten die ik nog heb voor mijn andere 2 kinderen? Stopt dat automatisch als ik met zwangerschapsverlof en bevallingsverlof ga?

Nee, je “oude” ouderschapsverlof loopt gewoon door tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof! Dit stopt niet automatisch. Daarom is het zinvol om uit te (laten) zoeken of en hoelang het financieel voordelig is om deze rechten te onderbreken.

Aha. Bedankt voor deze tip en dit verhelderende gesprek. Ik ga samen met mijn partner maar eens kijken hoe we het ouderschapsverlof (verder) willen invullen en daarna in gesprek met mijn werkgever.  

Ook binnenkort met zwangerschapsverlof of heb je een werknemer in dienst die bijna zover is en heb je vragen hierover? Neem gerust contact met ons op. Suzanne of één van de andere arbeidsrechtspecialisten staan je graag te woord!

 Auteur: Amy van de Langenberg

* Opmerking: Daar waar hij staat geschreven, kan ook zij/hen/hun worden gelezen.